Πολλές παθήσεις ενδέχεται να αποβούν δυνητικά επικίνδυνες και να κλιμακωθούν γρήγορα σε απειλητικές για τη ζωή καταστάσεις εάν δεν αναγνωριστούν και αντιμετωπιστούν έγκαιρα. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται οι παθήσεις που διακυβεύουν τη δομική ή λειτουργική ακεραιότητα των συστημάτων κρίσιμων οργάνων. Στις παθήσεις αυτές συγκαταλέγεται και η διάτρηση κοίλου σπλάχνου. 

Τι είναι η διάτρηση κοίλου σπλάχνου;

Η διάτρηση κοίλου σπλάχνου είναι μια κρίσιμη ιατρική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από τη διακοπή της συνέχειας στο τοίχωμα ενός κοίλου σπλάχνου, όπως του στομάχου, του δωδεκαδακτύλου, του λεπτού ή του παχέος εντέρου. Η διάτρηση επιτρέπει στο γαστρεντερικό περιεχόμενο, συμπεριλαμβανομένων των τροφών, των πεπτικών ενζύμων και των βακτηρίων, να διαρρεύσει στην περιτοναϊκή κοιλότητα, οδηγώντας σε δυνητικά απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές. πρόκειται για μια σημαντική κλινική επιπλοκή με σταθερή διαχρονική συχνότητα παρά την πρόοδο στις διαγνωστικές και θεραπευτικές τεχνικές.

Πιθανά αίτια διάτρησης κοίλου σπλάχνου

Η αιτιολογία της διάτρησης κοίλου σπλάχνου είναι ευρεία και περιλαμβάνει μηχανικούς, φλεγμονώδεις, λοιμώδεις, ισχαιμικούς, νεοπλασματικούς και ιατρογενείς παράγοντες. Τα πιο κοινά αίτια περιλαμβάνουν:

• Πεπτικό έλκος, το οποίο συνιστά μια από τις πιο κοινές αιτίες διάτρησης στομάχου ή δωδεκαδακτύλου. Η διάτρηση είναι πιο πιθανό να συμβεί ειδικά όταν τα έλκη διαπερνούν το τοίχωμα του στομάχου ή του δωδεκαδακτύλου λόγω διάβρωσης από το γαστρικό οξύ και την πεψίνη.
• Κάποιο αμβλύ ή διαμπερές κοιλιακό τραύμα όπως αυτό από μαχαιριά, πυροβολισμό ή τροχαίο ατύχημα.
• Λοιμώξεις και φλεγμονώδεις παθήσεις όπως η σκωληκοειδίτιδα, η εκκολπωματίτιδα.  Ειδικά τα εκκολπώματα του παχέος εντέρου που έχουν παρουσιάσει φλεγμονή είναι πολύ πιθανό να προκαλέσουν διάτρηση παχέος εντέρου. Επιπλέον, οι ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις παθήσεις του εντέρου όπως η νόσος του Crohn και η ελκώδης κολίτιδα είναι πιθανό να προκαλέσουν ρήξη του τοιχώματος του παχέος εντέρου.
• Ισχαιμικά αίτια όπως η μεσεντέρια ισχαιμία. Η μεσεντέρια ισχαιμία προκαλεί διαταραχή της αιμάτωσης του εντέρου και μπορεί να οδηγήσει σε νέκρωση και εν τέλει διάτρηση. Ισχαιμία βέβαια μπορεί να προκληθεί και από μηχανικές αποφράξεις όπως η συστροφή ή ο στραγγαλισμός του εντέρου, οι οποίες μειώνουν την αιμάτωση στο όργανο και αυξάνουν τον κίνδυνο διάτρησης. 
• Κακοήθεις όγκοι, ιδιαίτερα στον προχωρημένο καρκίνο του παχέος εντέρου, οι οποίοι μπορεί να διαβρώσουν το τοίχωμα του εντέρου και να προκαλέσουν διάτρηση.
• Ιατρογενή αίτια όπως ακούσια διάτρηση κατά τη διάρκεια ενδοσκοπικών εξετάσεων ή χειρουργικών επεμβάσεων στην κοιλιακή χώρα. 
• Κατάποση αιχμηρών αντικειμένων ή καυστικών ουσιών
• Λήψη μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ΜΣΑΦ) και κορτικοστεροειδών, τα οποία μπορούν να αποδυναμώσουν το γαστρεντερικό σύστημα, προδιαθέτοντας σε διάτρηση.

 

Συμπτώματα που προκαλεί η διάτρηση κοίλου σπλάχνου

Η συμπτωματολογία της διάτρησης του γαστρεντερικού συστήματος διαφέρει ανάλογα με τη θέση και το μέγεθος της διάτρησης. Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα είναι:

• Οξύς, σοβαρός και διάχυτος κοιλιακός πόνος ο οποίος επιδεινώνεται με την κίνηση.
• Πυρετός ο οποίος υποδεικνύει λοίμωξη ή περιτονίτιδα λόγω διαρροής του γαστρεντερικού περιεχομένου εντός της κοιλιακής κοιλότητας.
• Ναυτία και εμετός
• Κοιλιακή διάταση λόγω παραλυτικού ειλεού ή περιτοναϊκού ερεθισμού.
• Ενδείξεις σήψης ή καταπληξίας, οι οποίες περιλαμβάνουν ταχυκαρδία, υπόταση και διαταραγμένη νοητική κατάσταση σε σοβαρές περιπτώσεις.
• Αμυντική σύσπαση της κοιλιακής χώρας και ευαισθησία κατά την ψηλάφηση.

Σε περιπτώσεις οπισθοπεριτοναϊκής διάτρησης, τα συμπτώματα μπορεί να είναι πιο ύπουλα με εντοπισμένο πόνο.

Πιθανές επιπλοκές

Η διάτρηση του γαστρεντερικού συστήματος μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές και απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα ή αντιμετωπιστεί ανεπαρκώς. Η πιο συνηθισμένη και άμεση επιπλοκή είναι η οξεία περιτονίτιδα, μια φλεγμονή του περιτοναίου που προκαλείται από τη διαρροή του περιεχομένου του γαστρεντερικού σωλήνα στην κοιλιακή κοιλότητα. Η περιτονίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε σήψη, μια σοβαρή συστηματική λοίμωξη που μπορεί να καταλήξει σε σηπτικό σοκ και πολυοργανική ανεπάρκεια. Επιπλέον, η παρατεταμένη φλεγμονή μπορεί να οδηγήσει σε τοπικές επιπλοκές, όπως ο σχηματισμός αποστημάτων ή η δημιουργία συριγγίων μεταξύ του γαστρεντερικού σωλήνα και άλλων οργάνων. Σε πιο μακροχρόνια βάση, οι συμφύσεις που σχηματίζονται κατά τη διάρκεια της επούλωσης μπορεί να προκαλέσουν απόφραξη εντέρου.

Διάγνωση της διάτρησης κοίλου σπλάχνου

Η διάγνωση της διάτρησης κοίλου σπλάχνου βασίζεται στον συνδυασμό της κλινικής εξέτασης, των απεικονιστικών ευρημάτων και των εργαστηριακών εξετάσεων. Αρχικά, η κλινική εξέταση και η απλή ακτινογραφία κοιλίας δημιουργούν στο γενικό χειρουργό την υποψία διάτρησης. Η αξονική τομογραφία αποτελεί τη μέθοδο εκλογής για την επιβεβαίωση της διάγνωσης, καθώς παρέχει λεπτομερείς πληροφορίες για τη θέση της διάτρησης και την ύπαρξη τυχόν επιπλοκών, όπως αποστήματα ή τοπική φλεγμονή. Οι εργαστηριακές εξετάσεις δείχνουν συνήθως αυξημένα επίπεδα λευκοκυττάρων, C-αντιδρώσας πρωτεΐνης και γαλακτικού οξέος, υποδεικνύοντας φλεγμονή και σήψη. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ενδοσκόπηση μπορεί να είναι χρήσιμη τόσο για τη διάγνωση όσο και για τη θεραπεία, ιδιαίτερα στις ιατρογενείς διατρήσεις.

Ενδεδειγμένη θεραπεία για τη διάτρηση κοίλου σπλάχνου

Η θεραπεία της διάτρησης του γαστρεντερικού συστήματος είναι συχνά επείγουσα και εξαρτάται από την αιτία, τη σοβαρότητα και τη γενική κατάσταση του ασθενούς. Η αρχική θεραπευτική προσέγγιση περιλαμβάνει την ανάνηψη του ασθενούς με ενδοφλέβια χορήγηση υγρών, τη χορήγηση ευρέος φάσματος αντιβιοτικών για την καταπολέμηση της περιτονίτιδας και τη διαχείριση του πόνου. Στις περισσότερες περιπτώσεις απαιτείται χειρουργική επέμβαση, με στόχο την αποκατάσταση της διάτρησης, την αφαίρεση νεκρωμένου ιστού ή την παροχέτευση αποστημάτων. Σε περιπτώσεις όπου η κατάσταση του ασθενούς είναι σταθερή και η διάτρηση περιορισμένη, μπορεί να εφαρμοστεί συντηρητική θεραπεία με ανάπαυση του εντέρου, αντιβιοτικά και διαδερμική παροχέτευση.