Το παρατεταμένο κάθισμα έχει συνδεθεί με αρκετές δυσμενείς καταστάσεις, όπως οι αιμορροΐδες. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλες παθήσεις που μπορούν να εκδηλωθούν λόγω της πίεσης στην πρωκτική περιοχή ή κοντά σε αυτή. Σε αυτές τις παθήσεις συγκαταλέγεται και η κύστη κόκκυγος, η οποία προκαλείται εξαιτίας της συνεχής πίεσης στην περιοχή του κόκκυγα, στην κορυφή δηλαδή της μεσογλουτιαίας σχισμής. Πρόκειται για την πάθηση – κατάρα του σύγχρονου εργαζόμενου σε γραφείο, καθώς η παρατεταμένη καθιστική στάση έχει συνδεθεί με την εμφάνιση της πάθησης.  

Τι είναι η κύστη κόκκυγος;

Η κύστη κόκκυγος, γνωστή και ως τριχοφωλεακό συρίγγιο, είναι μια χρόνια φλεγμονώδης διαταραχή που εμφανίζεται στην περιοχή του κόκκυγα, στην άνω μεσογλουτιαία σχισμή, δηλαδή κοντά στη βάση της σπονδυλικής στήλης. Πρόκειται για έναν μη φυσιολογικό θύλακο στο δέρμα που συνήθως περιέχει τρίχες και υπολείμματα δέρματος. Η κατάσταση αυτή εμφανίζεται όταν οι τρίχες τρυπούν το δέρμα και στη συνέχεια εισχωρούν σε αυτό, με αποτέλεσμα την πρόκληση φλεγμονής. Η κύστη κόκκυγος μπορεί να παραμείνει αδρανής για μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά όταν μολυνθεί, δημιουργείται ένα επώδυνο απόστημα.

Παθογένεση και αιτίες εμφάνισης

Η παθογένεση της κύστης κόκκυγος βασίζεται στη διείσδυση των τριχών στο δέρμα και στη φλεγμονώδη αντίδραση που ακολουθεί. Ο οργανισμός αναγνωρίζει τις τρίχες ως ξένο σώμα και αντιδρά με τη δημιουργία ενός κυστικού περιβλήματος γύρω από αυτές. 

Οι αιτίες που ευνοούν την εμφάνιση της κύστης κόκκυγος περιλαμβάνουν:

• Το ανδρικό φύλο, καθώς η κύστη κόκκυγος εμφανίζεται συχνότερα σε άνδρες, με την αναλογία εμφάνισης να είναι περίπου 3 προς 1 σε σχέση με τις γυναίκες. Μάλιστα, η πάθηση εμφανίζεται συχνότερα σε νεαρούς άνδρες ηλικίας 15-30 ετών.
• Αυξημένη τριχοφυΐα, ιδίως εάν τα άτομα έχουν πυκνές και τραχιές τρίχες. Τα άτομα αυτά είναι πιο ευάλωτα στη δημιουργία κύστης λόγω της ευκολίας με την οποία οι τρίχες τρυπούν το δέρμα.
• Παχυσαρκία, καθώς η αυξημένη πίεση στην περιοχή του κόκκυγα από το υπερβολικό βάρος μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία μικροτραυματισμών και φλεγμονής.
• Καθιστική ζωή: Τα άτομα που κάθονται για πολλές ώρες (π.χ. οδηγοί, υπάλληλοι γραφείου) διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο καθώς ασκούν συνεχώς πίεση στην περιοχή του κόκκυγα.
• Η επαναλαμβανόμενη τριβή και πίεση στην ιεροκοκκυγική περιοχή και ο συνεπαγόμενος ερεθισμός, είτε λόγω στενών ρούχων είτε λόγω συγκεκριμένων δραστηριοτήτων όπως το ποδήλατο, μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση.
• Η υπερβολική υγρασία και εφίδρωση στην περιοχή του κόκκυγα μπορεί να ευνοήσει τη διείσδυση των τριχών και το βακτηριακό αποικισμό.

 

Συμπτώματα και φάσεις της πάθησης

Η κύστη κόκκυγος μπορεί να εκδηλωθεί με διαφορετικά συμπτώματα, ανάλογα με τη φάση στην οποία βρίσκεται. Η φάση αυτή μπορεί να είναι είτε οξεία, είτε χρόνια. Στην οξεία φάση, το εσωτερικό της κύστης μολύνεται, με αποτέλεσμα να σχηματίζεται ένα απόστημα. Σε αυτή την περίπτωση ο ασθενής βιώνει έντονα, δυσάρεστα συμπτώματα όπως έντονο πόνο, ερυθρότητα, διόγκωση και εκροή δύσοσμου πυώδους υγρού, ή ακόμα και πυρετό και κακουχία. Η οξεία φάση αυτή της νόσου καθίσταται άκρως επώδυνη και δυσάρεστη για τον ασθενή, συχνά ωθώντας τον να αναζητήσει βοήθεια από ιατρό.

Στη χρόνια φάση από την άλλη πλευρά η πάθηση δεν προκαλεί έντονα συμπτώματα. Αντιθέτως, παρουσιάζεται μια ήπια διόγκωση στην περιοχή του κόκκυγα που συχνά συνοδεύεται από ελαφρύ πόνο όταν ο ασθενής βρίσκεται σε καθιστή θέση για αρκετή ώρα. Επιπλέον, είναι πιθανό να παρατηρηθεί εκροή ορώδους ή πυώδους υγρού από τα συρίγγια, δηλαδή τα δερματικά στόμια που λειτουργούν ως μέσο σύνδεσης ανάμεσα στην κύστη και το δέρμα. 

Διάγνωση 

Η διάγνωση της κύστης κόκκυγος γίνεται με τη λήψη ιατρικού ιστορικού και την κλινική εξέταση από εξειδικευμένο γενικό χειρουργό. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί απεικονιστική εξέταση, όπως υπερηχογράφημα ή μαγνητική τομογραφία, για την αξιολόγηση της έκτασης της βλάβης και του αριθμού των συριγγίων. Η ορθή διάγνωση συνδράμει στην αποφυγή συγχύσεων με άλλες παθήσεις που εμφανίζουν παρόμοια συμπτώματα, όπως η κοκκυγοδυνία, η θυλακίτιδα και η διαπυητική ιδρωταδενίτιδα. Κατά τη διάγνωση είναι επίσης σημαντικό να εξακριβωθεί και η βαρύτητα της νόσου, δηλαδή η κατηγοριοποίηση σε διάφορους βαθμούς σοβαρότητας. Η εξακρίβωση αυτή συνδράμει στην επιλογή του κατάλληλου θεραπευτικού σχεδίου.

Επιλογές θεραπείας για μια κύστη κόκκυγος 

Η αντιμετώπιση της κύστης κόκκυγος διαφέρει ανάλογα με τη σοβαρότητα και τη φάση της πάθησης. Εάν η πάθηση βρίσκεται σε οξεία φάση, η διάνοιξη του αποστήματος και η παροχέτευση του πύου είναι απαραίτητη για την ανακούφιση του ασθενούς. ταυτόχρονα, χορηγείται αντιβιοτική αγωγή για την αποφυγή επαναμόλυνσης. Συμπληρωματικά, ιδιαίτερα βοηθητικά λειτουργεί η διατήρηση καλής υγιεινής της περιοχής, η εφαρμογή ζεστών κομπρεσών και η λήψη αντιφλεγμονωδών φαρμάκων τόσο στην οξεία όσο και στη χρόνια φάση της πάθησης. Στις συστάσεις συγκαταλέγονται επίσης η χρήση μαξιλαριού κατά το κάθισμα, η ένδυση με άνετα ρούχα και η απώλεια βάρους σε περιπτώσεις παχυσαρκίας. 

Βέβαια, η συντηρητική αγωγή δεν μπορεί να προλάβει ή να αποτρέψει την υποτροπή της πάθησης. Η μόνη αποτελεσματική λύση για την αντιμετώπιση της χρόνιας κύστης κόκκυγος είναι η χειρουργική αντιμετώπιση. Υπάρχουν διάφορες χειρουργικές τεχνικές, ανάλογα με την περίπτωση, που εφαρμόζονται για να εξασφαλίσουν την πλήρη αφαίρεση της κύστης και των συριγγίων της, στις οποίες συγκαταλέγονται το παραδοσιακό χειρουργείο και η αφαίρεση με λέιζερ. Η παραδοσιακή χειρουργική τεχνική περιλαμβάνει την εκτομή της κύστης και των συριγγίων με νυστέρι. Το τραύμα μπορεί να μείνει ανοιχτό ώστε να επουλωθεί φυσικά ή να συρραφεί (κλειστή ή ημίκλειστη μέθοδος), με την «ανοιχτή» τεχνική να προσφέρει χαμηλότερα ποσοστά υποτροπής. Βέβαια, υπάρχει και η ελάχιστα επεμβατική τεχνική της αφαίρεσης με λέιζερ, η οποία αποτελεί μία από τις πλέον σύγχρονες και εξελιγμένες επιλογές, καθώς παρέχει ταχεία ανάρρωση, ελάχιστο μετεγχειρητικό πόνο και χαμηλή πιθανότητα υποτροπής. Η τεχνική αυτή πραγματοποιείται με ειδικό χειρουργικό Laser διοξειδίου του άνθρακα. Σε κάθε περίπτωση, η κατάλληλη τεχνική επιλέγεται με απόλυτη προσοχή κι εξατομίκευση.

Μετεγχειρητική φροντίδα και πρόληψη υποτροπών

Μετά την χειρουργική επέμβαση κύστης κόκκυγος , είναι σημαντική η σωστή φροντίδα της περιοχής για την αποφυγή υποτροπής. Αυτή περιλαμβάνει:

• Μέριμνα για τη διατήρηση της υγιεινής της περιοχής, δίνοντας έμφαση στο καθημερινό πλύσιμο με ήπιο σαπούνι.
• Απαλλαγή από την εκτεταμένη τριχοφυΐα, επιλέγοντας μεθόδους αποτρίχωσης όπως το laser. Η αποτρίχωση μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην πρόληψη της επανεμφάνισης της κύστης.
• Αποφυγή στενών ρούχων και αντίθετα ένδυση με άνετα ρούχα που δεν πιέζουν την κοκκυγική περιοχή.
• Αντιστάθμιση του συνεχούς καθίσματος κατά τη διάρκεια της εργασίας με διαλείμματα για περπάτημα.