Η επέμβαση για την αποκατάσταση κάποιας πάθησης στην κοιλιακή χώρα είναι συχνά αναγκαία, ωστόσο η εκτομή των μυών της περιοχής μπορεί να αποτελέσει αίτιο εμφάνισης ενός πρόσθετου ζητήματος. Το ζήτημα αυτό είναι η μετεγχειρητική κήλη, μια μορφή κήλης που εμφανίζεται στο σημείο μιας προηγηθείσας χειρουργικής τομής. Αν και είναι οξύμωρο μια χειρουργική επέμβαση να συμβάλλει σε μια τέτοια επιπλοκή ενώ ο σκοπός της είναι να αποκαθιστά το πρόβλημα και όχι να δημιουργεί ένα νέο, δυστυχώς σε ορισμένες περιπτώσεις συμβαίνει. 

Τι είναι η μετεγχειρητική κήλη;

Η μετεγχειρητική κήλη είναι ένας τύπος κήλης που εμφανίζεται σε κάποιο σημείο του κοιλιακού τοιχώματος όπου έχει προηγηθεί χειρουργική τομή. Το σημείο αυτό, λόγω της ουλής, είναι συχνά πιο αδύναμο από το υπόλοιπο κοιλιακό τοίχωμα, καθιστώντας το ευάλωτο στην πρόπτωση ενδοκοιλιακού ιστού. Η κήλη αυτή μπορεί να περιλαμβάνει ενδοκοιλιακό λίπος (επίπλουν) ή ακόμα και τμήμα του εντέρου. Όσο η κήλη μεγαλώνει, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να προβάλλει μέσω αυτής το έντερο, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο επιπλοκών, όπως η περίσφιξη.

Αίτια ανάπτυξης μετεγχειρητικής κήλης

Η ανάπτυξη της μετεγχειρητικής κήλης οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, οι οποίοι είναι αρκετά ετερογενείς. Αρχικά, η μετεγχειρητική κήλη ενδέχεται να προκύψει λόγω αιτίων που σχετίζονται με την προηγούμενη χειρουργική επέμβαση που διενεργήθηκε. Εάν η αρχική χειρουργική επέμβαση ήταν επείγουσα, όπως σε περιπτώσεις περιτονίτιδας, οι συνθήκες είναι πιο δύσκολες και το κοιλιακό τοίχωμα μπορεί να μην έχει επουλωθεί πλήρως. Επίσης, σε περίπτωση που εκδηλωθεί μετεγχειρητική λοίμωξη στην τομή, υφίσταται αυξημένος κίνδυνος ανάπτυξης μετεγχειρητικής κήλης, καθώς η φλεγμονή μπορεί να συμβάλλει στην αποδυνάμωση των ιστών. Εκτός από τη φύση και τις συνθήκες της προηγηθείσας χειρουργικής επέμβασης, και η χειρουργική τεχνική διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην εμφάνιση μετεγχειρητικής κήλης. Πιο συγκεκριμένα, η τεχνική συρραφής της τομής παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη των μετεγχειρητικών κηλών. Η χρήση ακατάλληλων ραμμάτων ή η κακή τεχνική σύγκλεισης μπορεί να αφήσουν αδύναμα σημεία στο κοιλιακό τοίχωμα, αυξάνοντας τον κίνδυνο κήλης.

Φυσικά, από τα αίτια εμφάνισης μετεγχειρητικής κήλης δε θα μπορούσαν να λείπουν και οι γενετικοί και ατομικοί παράγοντες, όπως:

• Καταστάσεις που αυξάνουν την ενδοκοιλιακή πίεση, όπως ο χρόνιος κι επίμονος βήχας λόγω κάποιας χρόνιας αναπνευστικής πάθησης, η παχυσαρκία, η χειρωνακτική εργασία, η χρόνια δυσκοιλιότητα και η άρση βαρέων αντικειμένων.
• Η πρώιμη κινητοποίηση και καταπόνηση του ασθενούς μετά την επέμβαση προτού επουλωθεί πλήρως το χειρουργικό τραύμα.
• Η προχωρημένη ηλικία, καθώς με την πάροδο του χρόνου, οι ιστοί χάνουν την ελαστικότητα και την αντοχή τους, γεγονός που διευκολύνει την ανάπτυξη κηλών.
• Κατανάλωση πολύ λίγης τροφής και διατροφικές διαταραχές, παράγοντες οι οποίοι οδηγούν σε μειωμένη ανθεκτικότητα των ιστών.
• Λήψη ανοσοκατασταλτικής αγωγής ή σακχαρώδης διαβήτης, καθώς και στις δύο αυτές περιπτώσεις επηρεάζεται η διαδικασία επούλωσης και αυξάνεται ο κίνδυνος για μετεγχειρητική κήλη.

Συμπτώματα που προκαλεί η μετεγχειρητική κήλη

Τα συμπτώματα της μετεγχειρητικής κήλης ποικίλλουν ανάλογα με το μέγεθος και την εξέλιξη της κήλης. Σε αρχικά στάδια, μπορεί να παρατηρηθεί μια μικρή διόγκωση στην περιοχή της τομής, η οποία γίνεται πιο έντονη όταν ο ασθενής βρίσκεται σε όρθια θέση ή ασκεί άθελά του πίεση στην περιοχή της κοιλιάς. Άλλα συνήθη συμπτώματα που ενδέχεται να εκδηλωθούν είναι:

• Αίσθημα βάρους ή πίεσης το οποίο εντείνεται κατά την όρθια θέση ή όταν αυξάνεται η ενδοκοιλιακή πίεση.
• Πόνος ο οποίος μπορεί να επιδεινωθεί με την άσκηση ή την άρση βαρών, ασκώντας έτσι περιορισμούς στην καθημερινότητα του ασθενούς.
• Δυσφορία και φούσκωμα μετά το φαγητό εάν το περιεχόμενο της κήλης είναι τμήμα του εντέρου.
• Παραμόρφωση της κοιλιάς σε ακραίες περιπτώσεις, εάν η κήλη προβάλλει συνεχώς και δε μπορεί να αναταχθεί.

Επιπλοκές μιας μετεγχειρητικής κήλης

Η κυριότερη επιπλοκή που μπορεί να εμφανιστεί σε κάθε τύπο κήλης είναι η περίσφιξη. Η περίσφιξη του ενδοκοιλιακού σπλάχνου αποτελεί επείγουσα κατάσταση που απαιτεί άμεση χειρουργική επέμβαση. Αυτό συμβαίνει γιατί το τμήμα του ενδοκοιλιακού σπλάχνου που προπίπτει μέσω της κήλης παγιδεύεται εντός του αδύναμου σημείου του κοιλιακού τοιχώματος και διακόπτεται η αιμάτωσή του. Αυτή η κατάσταση μπορεί να προκαλέσει ισχαιμία και νέκρωση του ιστού και χαρακτηρίζεται από πιο οξεία συμπτωματολογία, όπως:

• Έντονο κοιλιακό άλγος και ψηλαφητή σκληρία.
• Κοιλιακή διάταση και κατακράτηση αερίων και κοπράνων.
• Ναυτία και έμετο.
• Ταχυκαρδία και πυρετό.

Διάγνωση της μετεγχειρητικής κήλης

Το πρώτο βήμα για τη διάγνωση της μετεγχειρητικής κήλης είναι η λεπτομερής κλινική εξέταση, κατά την οποία ο χειρουργός πραγματοποιεί ψηλάφηση της κοιλιακής περιοχής και λαμβάνει το πλήρες ιατρικό ιστορικό του ασθενούς. Λαμβάνοντας το ιστορικό, αντιλαμβάνεται ότι ο ασθενής έχει υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση στο παρελθόν. Έτσι, κατευθύνεται προς τη σωστή διάγνωση. Για την επιβεβαίωση της διάγνωσης και την καλύτερη εκτίμηση της έκτασης της κήλης, συχνά πραγματοποιούνται απεικονιστικές εξετάσεις όπως υπερηχογράφημα κοιλίας ή αξονική ή μαγνητική τομογραφία. Οι εξετάσεις αυτές χρησιμεύουν στην ανίχνευση της παρουσίας, της θέσης και του μεγέθους της κήλης αλλά και του περιεχομένου της. 

Θεραπεία για μια μετεγχειρητική κήλη

Η χειρουργική επέμβαση είναι η μόνη αποτελεσματική και οριστική επιλογή θεραπείας για τη μετεγχειρητική κήλη, καθώς η πάθηση δεν υποχωρεί από μόνη της και μπορεί μόνο να επιδεινωθεί με την πάροδο του χρόνου. Η έγκαιρη χειρουργική αποκατάσταση της μετεγχειρητικής κήλης είναι κρίσιμη για την αποφυγή σοβαρών επιπλοκών, όπως η περίσφιξη και η νέκρωση του εντέρου. Η χειρουργική επέμβαση βοηθά στην πρόληψη της επιδείνωσης της κήλης, στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς. 

Υπάρχουν δύο κύριες χειρουργικές μέθοδοι, η ανοιχτή χειρουργική επέμβαση και η λαπαροσκοπική χειρουργική τεχνική. Η ανοιχτή χειρουργική επέμβαση προϋποθέτει τη διενέργεια μιας μεγάλης τομή στην κοιλιακή περιοχή, μέσω της οποίας ο χειρουργός ανατάσσει την κήλη και τοποθετεί ειδικό συνθετικό πλέγμα για να ενισχύσει το κοιλιακό τοίχωμα και να αποτρέψει τυχόν μελλοντική υποτροπή της κήλης. Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται όταν υπάρχουν συμφύσεις ή όταν οι συνθήκες δεν επιτρέπουν τη λαπαροσκοπική τεχνική.

Η λαπαροσκοπική επέμβαση αποτελεί μια ελάχιστα επεμβατική τεχνική που διενεργείται μέσω μικρών τομών, εκ των οποίων εισάγεται το λαπαροσκόπιο (μια κάμερα) και ειδικά χειρουργικά εργαλεία. Αφού αναταχθεί επιτυχώς το περιεχόμενο της κήλης, τοποθετείται ειδικό συνθετικό πλέγμα στο κοιλιακό τοίχωμα για να ενισχύσει το αδύναμο σημείο και να αποτρέψει τυχόν επανεμφάνιση της κήλης στο μέλλον. Η λαπαροσκοπική τεχνική συνεπάγεται σημαντικά πλεονεκτήματα που εξασφαλίζουν την ευημερία του ασθενούς, όπως:

• Μικρότερο μέγεθος τομών, οι οποίες παρέχουν καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα και ελαχιστοποιούν τον μετεγχειρητικό πόνο.
• Λιγότερη απώλεια αίματος και ταχύτερη ανάρρωση.
• Σύντομη παραμονή στο νοσοκομείο, καθώς απαιτείται μόνο μία μέρα νοσηλείας
• Μειωμένη πιθανότητα επιπλοκών όπως κάποια μετεγχειρητική λοίμωξη 

Η επιλογή της κατάλληλης χειρουργικής τεχνικής εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως το μέγεθος και η θέση της κήλης, η ύπαρξη συμφύσεων, και το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς. Ο χειρουργός, με βάση την κλινική εικόνα και τα απεικονιστικά δεδομένα, αποφασίζει την καταλληλότερη προσέγγιση για την ασφαλή και επιτυχή αποκατάσταση της κήλης.

Μετεγχειρητική πορεία και ανάρρωση 

Η μετεγχειρητική αποκατάσταση μετά από μια επέμβαση για μετεγχειρητική κήλη περιλαμβάνει μια σειρά από προσεκτικά βήματα για να διασφαλιστεί η ομαλή ανάρρωση του ασθενούς. Συνήθως, η νοσηλεία δεν υπερβαίνει τη μία ημέρα, ειδικά εάν η τεχνική που εφαρμόστηκε ήταν η λαπαροσκοπική. Οι ασθενείς ενθαρρύνονται να κινητοποιηθούν νωρίς για να προληφθούν επιπλοκές όπως οι θρομβώσεις και να προαχθεί η γρηγορότερη ανάρρωση. Ο μετεγχειρητικός πόνος είναι συνήθως ήπιος και διαχειρίζεται με αναλγητικά. Οι ασθενείς συμβουλεύονται να αποφεύγουν την άρση βαρέων αντικειμένων και τις έντονες σωματικές δραστηριότητες για μερικές εβδομάδες, ώστε να προστατευτεί το σημείο της τομής και να επιτραπεί η πλήρης επούλωση. Η τακτική παρακολούθηση από το γενικό χειρουργό είναι αναγκαία για την αποτροπή τυχόν επιπλοκών και τη διασφάλιση μιας επιτυχημένης ανάρρωσης.